Górnicze miasto Røros – część 1

Początki miasta i jego górnicza przeszłość sięgają do pierwszej połowy XVII wieku. Legenda o odnalezieniu miedzi mówi, że farmer Hans Olsen Aasen potknął się o kawałek rudy miedzi, gdy polował na renifery. Dziś w miejscu pamięci znajduje się ponoć centrum miasta.

Røros to najzimniejsze miejsce w Norwegii, a z rekordową temperaturą -50,4 °C jest również jednym z najzimniejszych zamieszkałych miejsc na świecie. Wynika to z wysokości około 600 m n.p.m. i klimatu kontynentalnego. Obszar jest oddzielony od wybrzeża pasmem górskim, więc nie ma na niego wpływu umiarkowane powietrze. Jako jedno z nielicznych miast górniczych na świecie, miasto i okolice Røros zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

Krótka historia

Rudę miedzi odkryto tu w 1644 roku, a rok później rozpoczęto budowę pierwszego pieca do wytapiania. Duńsko-norweski król nadał przedsiębiorstwom górniczym przywileje na wydobycie, wspierając w ten sposób powstanie i rozkwit wydobycia miedzi na odległym obszarze o trudnych warunkach naturalnych.

Osada wyrosła wzdłuż rzeki Hitterelva, która zapewniała energię do przetwarzania rudy. W latach 1678 i 1679 miasto zostało spalone przez wojska szwedzkie. Mieszkańcy odbudowali miasto i do dziś zachowało się 80 drewnianych domów z końca XVII wieku, których poczerniałe drewniane elewacje nadal dodawają miastu średniowieczny charakter. Zanim w 1764 r. wybudowano kanał między miastami Fermunden i Røros, obszar ten został intensywnie wylesiony. Dzisiejszy kamienny kościół, zbudowany w 1784 roku, zastąpił stary drewniany kościół z 1650 roku.

W pierwszej połowie XIX wieku cena miedzi spadła, co spowodowało dwie klęski głodu. W 1824 r. zaczęto tu wydobywać chrom. W 1877 r. Røros połączono koleją ze światem zewnętrznym, a nieco później górnicy zbudowali tu elektrownię wodną Kuraas, aby dostarczać energię elektryczną do kopalni. W 1936 r. otwarto kopalnię księcia Olaf, w której wydobywano do 1972 r. W tym samym roku rozpoczęto wydobycie cynku w Legruvbakken, ale po kilku dochodowych latach ceny spadły tak nisko, że w 1977 r. przedsiębiorstwo zostało zmuszone do zaprzestania działalności w kopalniach. Kopalnie w Røros od ponad 250 lat były jednymi z najważniejszych kopalń w Norwegii. W latach 1644-1977 wyprodukowano ponad 100 000 ton miedzi i wydobyto 525 000 ton pirytu.

Zabytek kultury górniczego miasta Røros obejmuje:

• Miasto, zbudowane wyłącznie z drewna pokazuje, w jaki sposób życie, górnictwo i transport były dostosowane do górskich zimnych obszarów. W mieście znajduje się około 2000 drewnianych domów parterowych i piętrowych, które do dziś zachowały klimat z dawnych czasów wydobycia i życia górniczego. Zwiedzający mogą przemykać tutaj wąskimi uliczkami z iluzją z nieco innej epoki. Cała historia miasta i górnictwa jest uchwycona w miejscowym muzeum. Główny budynek muzeum to rekonstrukcja pieca z 1888 roku.

• Przemysłowo-kulturowy krajobraz – krajobraz został całkowicie zmieniony w wyniku działalności górniczej. O rozległej działalności wydobywczej pod powierzchnią ziemi świadczą ogromne hałdy, wykarczowane duże obszary lasu, zbudowane liczne tamy, drewniane kanały i drogi. Można odwiedzić Nyrget Pit (1650) i kopalnię księcia Olafa (1936), w której mieści się hala Bergmanns, obecnie wykorzystywana na koncerty i inne okazje.

• Stary budynek pieca „Femundshytten” w Engerdal.

• Zimową drogę, która biegnie między miastami Røros i Falun tworzy wiele jezior, rzek i strumieni, była używana od listopada do maja.

Źródło:  www.lomyatezba.cz