Śladem kamieniarzy na Říčansku – Kaménka, część 1
Ze skansenu Louňovice, idąc niebieskim szlakiem turystycznym w kierunku południowo-wschodnim, około 2 km do drogowskazu, wspinając się na łagodne wzgórze, docieramy do pozostałości kamiennych fundamentów dawnej kuźni, która niegdyś służyła kamieniarzom. Jest to miejsce zwane Kamenką, w którym znajduje się wielka ilość wolnie leżących granitowych głazów, a skąd pochodzi jeden z kamieni węgielnych Teatru Narodowego. Pierwotnie kamień węgielny pod Teatr Narodowy miał być sprowadzony z pamiętnej góry Říp. Tam został rzeczywiście wydobyty i na pięć dni przed planowanym uroczystością (16 maja 1868 r.) jego złożenia, przetransportowany na miejsce budowy teatru. Kamień został jednak wykonany z twardego i nieregularnie oddzielonego bazaltu, dlatego nie można było obrabiać go w kształcie zgodnym z planem architekta Josefa Zítka, aby można było w niego włożyć akty fundamentalne. Jeden z członków Czeskiego Chóru Teatru Narodowego, praski kamieniarz Gabriel Žižka, pośpiesznie wykonał w swoim warsztacie duży kamienny blok, składający się z dwóch części, dodatkowo z pokrywą. Kamienny blok ulożono na kamieniu z góry Říp, a jednocześnie na innym kamieniu importowanym z pamiętnej góry Radhošť, tworząc w ten sposób swoisty i symboliczny czesko-morawski fundament. Krótko po tej uroczystości ukończono fundamenty teatru wokół tego symbolicznego tria kamieni i wmurowano w nie jeszcze dwadzieścia dalszych kamieni przywiezionych z różnych pamiętnych miejsc Czech i Moraw. Przednie części tych kamieni pozostały odsłonięte, tylko sam kamień węgielny został zamurowany w całości. Być może dlatego na długi czas o nim zapomniano i został „odkryty” dopiero po dziewięćdziesięciu pięciu latach w maju 1963 roku. W tym czasie został częściowo odkryty i w tej formie, nieco zmodyfikowany w 1983 roku, pozostał do dziś.
W momencie odkrycia tego być może naszego najbardziej pamiętnego kamienia nie było znane jego pochodzenie i historia. Chodziły słuchy, że pochodzi z lasu Kamenky koło Louňovic w Černokostelecku, dlatego w centrum miejscowości Louňovice postawiono mu skromny pomnik, który był odsłonięty 10 listopada 1963 r. Zbadać tę hipotezę i odkryć dodatkowo dalsze fakty, udało się dopiero dwadzieścia lat później w czasie, gdy po kilku latach rozległej przebudowy, w roku 1983 r. zabytkowy budynek Teatru Narodowego szykował się do ponownego otwarcia.
Barbora Dudíková Schulmannová, Vojtěch Janoušek, Tomáš Navrátil, Václav Rybařík i Pavel Vlašímský
