Śladem kamieniarzy na Říčansku – Skanzen Kamieniarstwa w Louňowicach

Z okazji 600. rocznicy założenia miejscowości Louňovice w dniu
15 września 2007 r. otwarto na Górnym Rynku w Louňovicach skansen Kameniarstwa, gdzie kamienne eksponaty zostały przekazane przez lokalnych mieszkańców lub wypożyczone z Muzeum Vysočina w Jihlavie.

Można tutaj zobaczyć na przykład granitowe części sklepienia sufitowego, okiennego parapetu, ościerznic okiennych, kolumny, bale, koryto, kamień graniczny lub nagrobek. Za eksponatami umieszczone są tablice informacyjne, na których możemy przeczytać o historii kamieniarki w regionie Louňovice, skałach występujących w regionie Czarnokosteleckim, ich wydobyciu i obróbce, stworzeniu własnego muzeum kamieni lub o kamieniach węgielnych Teatru Narodowego. Podobnie jak w okolicach Žernovki, tak i tutaj, w szerszym otoczeniu Louňovic, miejscowy granit wykorzystywano jako kamień budowlany. Kamieniarstwo jako takie zaczęło się rozwijać w XIX wieku, po 1850 r. kiedy do „granitowego” kraju zaczeli przybywać pierwsi kamieniarze, którzy mieli już „profesjonalne” doświadczenie z innych miejsc a dopiero około 1870 r. kamieniarzami stali się i lokalni mieszkańcy. Powstały nowe kamieniołomy, w których wydobywano granit Říčany, zwany także „kamieniem” według K-potasowego skalenia.

W pobliskiej miejscowości Jevany podobną, ale bardziej drobnoziarnistą różowawą odmianę określano jako granit typu jeva. W 1925 r. w Louňovicach powstały dwie zorganizowane grupy kamieniarzy, ale podczas kryzysu gospodarczego wielu kamieniarzy straciło pracę, co doprowadziło do częstych niepokojów w regionie. Wydobycie kamienia osiągnęło wówczas szczyt w latach 40. XX wieku. Po nacjonalizacji kamieniołomów w 1948 r., doszło do stagnacji, a następnie całkowitym ukończeniu wydobycia w mniejszych kamieniołomech, większe do lat 90. XX wieku działały w ograniczonym zakresie pod państwowym przedsiębiorstwem Kámen Zbraslav. Pierwszy panel informacyjny ścieżki dydaktycznej „Śladami kamieniarzy” w Říčanach jest zamontowany na górnym placu w Louňovicach. W skrócie dowiadujemy się z niego o wydobywaniu i obróbce kamienia, więcej miejsca poświęcono narzędziom używanym przez kamieniarzy, tj. tych, którzy obrabiali kamień po rozbiciu.

Dla Świata kamienia dostarczone przez autorów:
Barbora Dudíková Schulmannová, Vojtěch Janoušek, Tomáš Navrátil,
Václav Rybařík i Pavel Vlašímský