KAMIEŃ NA MACEWIE 2

Zdobienia na żydowskich pomnikach cmentarnych nie są, bowiem zwykła dekoracja, każdy element przedstawiony na płaskorzeźbie ma znaczenie symboliczne. Dla przykładu, jeśli na macewie wyrzeźbiono ręce złączone w geście błogosławieństwa, najprawdopodobniej stoimy nad grobem rabina, z kolei dłoń wrzucająca monetę do skarbonki oznacza osobę, która słynęła z dobroczynności. Istnieje cały szereg innych symbolicznych motywów, z których możemy dowiedzieć się o zawodzie, osobowości, a także pochodzeniu danej osoby.

Poniżej płaskorzeźby znajdziemy także inskrypcje. Do XIX wieku epitafia były zapisywane wyłącznie w języku hebrajskim. Ciekawa cecha starszych macew jest to, że znajdują się na nich jedynie imiona zmarłych oraz ich ojców, nie ma za to nazwisk. Brak również daty urodzenia, zapisywano jedynie rok śmierci według kalendarza żydowskiego, zazwyczaj z pominięciem pierwszej cyfry.

Na żydowskich cmentarzach bardzo często zobaczymy kamyki poukładane na grobach. Jest to nic innego jak symbol pamięci o zmarłych, taki jak zapalanie zniczy w tradycji chrześcijańskiej. Możliwe, ze zwyczaj ten pochodzi jeszcze z cza-sów, kiedy zwłoki grzebano na pustyni, a miejsce pochówku zabezpieczano przed dzika zwierzyna kamieniami. W tradycji żydowskiej bardzo mocno zakorzenione jest pojecie nienaruszalności grobu. Oznacza to, ze miejsce pochówku nie może być nigdy wykorzystane ponownie, ponieważ ciało zmarłego czeka na nadejście Mesjasza.

Z tego tez powodu w dawnych czasach nie używano trumien, aby ciało miało kontakt z ziemia. W grobie może leżeć tylko jeden zmarły, a ciało zawsze ułożone jest w ten sam sposób, czyli z głową skierowana na zachód, a nogami na wschód.

Mimo wielu wysiłków ze strony konserwatorów zabytków i rozmaitych fundacji, często można odnieść wrażenie, ze cmentarze żydowskie są dość zaniedbane. Wiele grobów jest w złym stanie i wyglądają, jakby nikt się nimi nie opiekował. Może się to po części wiązać z tym, ze w bardziej ortodoksyjnych środowiskach żydowskich uważa się, iż w momencie postawienia macewy zostaje ona oddana pod opiekę Bogu i człowiek nie powinien juz więcej ingerować. Mimo to nieustannie podejmowane są prace mające na celu przywrócenie ważniejszych zabytków do ich dawnej świetności.

Pamiętajmy, ze oczekując szacunku dla naszych miejsc pochówku wypada taki szacunek również okazać. Na terenie cmentarza żydowskiego nie wolno jeść ani pić, a mężczyźni musza nosić nakrycie głowy. Nie powinno się tez traktować cmentarza jako skrótu drogi. Przy zachowaniu tych zasad można jak najbardziej cmentarz zwiedzać i spróbować na przykład odczytać znaczenie niektórych płaskorzeźb lub odcyfrować znajdujące się pod nimi inskrypcje.

Źródło: Kurier kamieniarski

Autor: Jakub Zdańkowski   |   Data: wtorek, 14 maja 2019