Hana Wichterlová – pierwsza dama czeskiej rzeźby

Hana Wichterlová, urodzona 2 marca 1903 r., i jej młodszy o dziesięć lat brat Otto Wichterle, wynalazca soczewek kontaktowych, pochodzili z rodziny bogatych prostějowskich przemysłowców – zakładów inżynieryjnych Wichterle i Kovařík (Wikov).

Ojciec Karel Wichterle był jednym z oświeconych przedsiębiorców, którzy wiedzieli, że pieniądze są wprawdzie ważne, ale nie najważniejsze. I tak, oprócz biznesowej determinacji i chęci osiągnięcia materialnego sukcesu, interesował się także sztuką i kulturą, która wprawdzie nie przynosi korzyści, ale wzbogaca życie. Zaprzyjaźnił się z wieloma artystami, m.in. z architektem Janem Kotěrą. To on zauważył, że Hana ma talent artystyczny i polecił rodzinie posłać ją do szkoły artystycznej.

Studia i dzieła

Szesnastoletnia Hana wstąpiła zatem do Akademii Sztuk Pięknych w Pradze, gdzie w latach 1919-1925 studiowała rzeźbę u Jana Štursy.

Jej szkolnymi kolegami byli na przykład Vincenc Makovský czy Josef Wágner i Bedřich Stefan, jej przyszły mąż. Ukończyła Akademię tworząc, jako pracę absolwencką, rzeźbę Údiv, która stała się arcydziełem.

Po ukończeniu studiów wyjechała do Paryża, gdzie przez kilka lat mieszkała i pracowała oraz jako artysta wewnętrznie dojrzewała. Tutaj zapoznała się z twórczością rumuńskiego rzeźbiarza Constantina Brâncuşiego, którego twórczość w późniejszym czasie miała na nią znaczący wpływ.

Jej inne najbardziej znane dzieła to Stojąca Dziewczyna, Torso z Wazonem, a zwłaszcza Pączek, który przedstawia wewnętrzny kształt pąka. Dzieło to uważane jest za najważniejszą rzeźbę czeskiej awangardy międzywojennej. Od 1931 była członkiem Stowarzyszenia Artystów Plastyków Mánes.

Smržice i praskie studio

W czasie II wojny światowej mieszkała w gospodarstwie rolnym w Smržicach i nie pracowała artystycznie. W 1942 roku poślubiła byłego kolegę z klasy, rzeźbiarza Bedřicha Stefana. W 1948 wróciła do Pragi, ale dopiero w połowie lat pięćdziesiątych zaczęła się na nowo poświęcać rzeźbie.

Hana Wichterlová mieszkała i pracowała w pracowni na Małej Stranie przez ponad 50 lat i tam stworzyła wiele kolejnych wspaniałych dzieł. Często spotykała się z fotografem Josefem Sudką, który stworzył serię magicznych fotografii zatytułowanych „Ogród pani rzeźbiarki”.

Niedokończona Mahulena

Szczególne miejsce w twórczości Hany Wichterlovej zajmuje również niedokończona rzeźba Mahuleny, nad którą artystka pracowała przez trzydzieści pięć lat. Kompozycja ta, przedstawiająca symbiozę drzewa i kobiecego ciała, stała się symbolem Międzynarodowego Sympozjum Rzeźby Hany Wichterlovej, które odbywało się w Prostějovie regularnie w okresie dziesięciu lat. Poświęciła się także pracy na zamówienie. Na przykład z tego okresu znane są płaskorzeźby zwierząt, które służą jako oznaczenie wieżowców stojących przy ulicy Vítězná třída w Kladnie.

Zasłużony artysta

W 1968 otrzymała tytuł Zasłużonego Artysty. W 1988 roku, z okazji 85. urodzin, miała mieć wystawę w praskiej Nowej Hali. Zrezygnowała z tej okazji na rzecz młodych rzeźbiarzy – wystawa Młodzi Artyści Prascy w rocznicę Hany Wichterlovej stała się wówczas niezwykłym wydarzeniem kulturalnym.

Hana Wichterlová jest jedną z najwybitniejszych postaci czeskiej awangardowej rzeźby okresu międzywojennego i słusznie należy jej się do przydomek Pierwszej Damy Rzeźby Czeskiej. Zmarła podczas pracy w swojej pracowni pod koniec sierpnia 1990 roku. Jest jedną z znanych przedstawicielek współczesnej rzeźby czeskiej.

Źródło:  www.lomyatezba.cz