Kamienne kule na Słowacji Kamienne kule Megoňky

Kamienne kule wzbudzają powszechną ciekawość. O pierwszych znaleziskach na Kostaryce wspomina się niemal w każdym przewodniku turystycznym. Jednak w literaturze światowej brakuje jakiejkolwiek wzmianki o niedawnych znaleziskach kamiennych kul w Czechach i Słowacji! Słyszeliście już o tym?

Pierwsze wieści z pogranicza czesko-słowackiego

Pierwsze wzmianki o znaleziskach kamiennych kul na Słowacji pojawiły się w 1995 roku. Pracownicy kamieniołomu w Megoňkach tak opisali to odkrycie: Po każdym odstrzału widzieliśmy kamienne kule, z których niektóre miały kilka metrów średnicy. Te najmniejsze zostały zabrane przez miejscowych i umieszczone w ich ogrodach. Ale wiele kul, w tym ta największa o średnicy pięciu metrów, zostało zniszczonych przez kolejne wybuchy. W kamieniołomie wydobywano piaskowiec w latach 80-tych, dziś kamieniołom jest opuszczony. Kamienne kule znaleziono na granicy czesko-słowackiej na obszarze od Jablunkova przez Megoňky do Klokočova.

Megoňky

Stary kamieniołom znajduje się na Wyżynie Turzowskiej na granicy państwowej między Republiką Czeską i Słowacją. Poprzez miejscowości Megoňka i pobliski Klokočov biegnie ciągły pas o długości około 250 metrów z największym występowaniem kamiennych kul. Obszar Kysucka jest bardzo interesujący pod względem geologicznym, zwłaszcza ze względu na występowanie zlepieńców z różnych egzotycznych minerałów, których nie znajdziemy nigdzie indziej na Słowacji.

Spostrzegawczy obserwator zauważy wiele pękniętych i potłuczonych obiektów, które stanowią pozostałości po kamiennych kulach. Jest to prawdopodobnie największe w Europie stanowisko kamiennych kul, porównywalne być może tylko ze znaleziskami w Kostaryce.

Najlepiej zachowane kamienne kule można do dziś oglądać w ścianach kamieniołomu. Od 1995 roku znaleziono tu około 30 kul o średnicy od 25 do 300 centymetrów. Wiele z nich zostało wywiezionych. Mieszkańcy pamiętają nieudaną próbę przeniesienia największej kuli za pomocą dźwigu samochodowego.

Największa kamienna kula o średnicy 3 metrów nadal znajduje się w kamieniołomie. Jej korpus składa się z gruboziarnistego konglomeratu ziaren kamienia od 2 do 4 centymetrów, a powierzchnia ma drobnoziarniste wykończenie. Jest jakby przecięta na dwie połówki poprzez idealne cięcie. Podczas prac górniczych w kamieniołomie odsłonięto i wysadzono kuliste obiekty o średnicy do 5 metrów. Według geologów kule mogły powstawać poprzez pewne naprężenia i obrót w skale, według innych jest to sferyczne oddzielenie skał.

W pobliżu największej kuli znaleziono dalszą o gładkiej powierzchni. Jej szczyt ma około 35 cm wysokości. Średnicę szacuję się na około 85 centymetrów. W kamieniołomie można zobaczyć inne kule zagłębione w ścianach skalnych, w części północnej znajduje się złoże po kuli oderwanej od skał, która miała szacunkową średnicę 5 m.

Nad kamieniołomem znajduje się kolejna kamienna kula o średnicy 180 centymetrów. Jest wtopiona w skale i zaczyna silnie erodować.

Nad kamieniołomem będącym w pobliżu granicy państwowej znajduje się kamienna kula o średnicy 120 centymetrów. Górna półkula narażona na działanie wody i mrozu jest uszkodzona, chroniona dolna część o drobnoziarnistym wykończeniu jest w dobrym stanie.

W pobliżu kamieniołomu znajduje się wzgórze Hromová hora, które podczas burzy przyciąga pioruny. Tomáš Bzdilík, właściciel działki leżącej pod wzgórzem, zaprowadził mnie w głąb lasu, aby pokazać mi zachowaną kamienną kulę o średnicy 165 centymetrów. Jest w prawie idealnym stanie z drobnoziarnistą powierzchnią przypominającą „stiuk”.

Wiele fragmentów niegdyś kamiennych kul, jest rozrzuconych po okolicy, a unikatowe znaleziska odnotowano również w pobliskich osadach Jelitova, Raková i Kornice.

Źródło: wmmagazin.cz