O MENHIRACH SŁÓW KILKA   

    

Kamenný pastýř (Kamienny pasterz) – bardzo dobrze zachowany menhir znajdujący się w Czechach niedaleko miejscowości Klobuky.

Naszym stałym czytelnikom z pewnością nie są obce terminy dolmen oraz kromlech. Jeśli ktoś z jakichś powodów przeoczył poprzednie artykuły o budowlach megalitycznych, zachęcamy do jak najszybszego nadrobienia zaległości. Tymczasem przed nami ostatnia odsłona miniserii, w której zajmiemy się menhirami.

Menhiry to najprostsze pod względem konstrukcji budowle megalityczne.

Tłumacząc z języków bretońskich, słowo „menhir” oznacza po prostu „wysoki kamień”. Zasadniczo tym terminem określa się postawiony pionowo blok skalny, zazwyczaj zaostrzony lub zwężający się ku górze. Menhiry różniły się znacznie rozmiarami. Największe z nich mogły mieć nawet 20 metrów wysokości i ważyć około 300 ton. Nie trzeba chyba dodawać, że sposób, w jaki stawiano tak gigantyczne bloki tysiące lat przed naszą erą budzi ożywione dyskusje wśród badaczy tematu i do dziś stanowi nierozwiązaną zagadkę archeologii.

Najwięcej menhirów można znaleźć na Wyspach Brytyjskich oraz w północnej Francji. Obecnie ich liczba w tamtych rejonach sięga około 10 000. Szacuje się, że dawniej było ich kilkakrotnie więcej, jednak znaczna część uległa zniszczeniu. Menhiry występują także w Azji, Afryce i Ameryce Południowej, ale zdecydowanie w mniejszej liczbie niż na północy Europy.

Istnieje wiele hipotez dotyczących funkcji menhirów. Mogły to być miejsca kultu, przy których druidzi składali ofiary i przeprowadzali ceremonie religijne. Równie dobrze mogły być znacznikami terytorium albo formą pradawnego kalendarza. Na wielu z nich wciąż można dostrzec wyryte w skale symbole, takie jak topory, pługi i pastorały. Niestety, podobnie jak w przypadku innych megalitycznych budowli, nie mamy wystarczająco wielu źródeł, by jednoznacznie stwierdzić jak i po co wznoszono te megality.

W średniowieczu panowało przekonanie, że menhiry zostały postawione przez gigantów, którzy zamieszkiwali ziemię w czasach poprzedzających biblijny potop.

W Wielkiej Brytanii – w hrabstwie Devon – znajduje się mała miejscowość o nazwie South Zeal. W jej centrum znajdziemy The Oxenham Arms – przytulny hotel, wewnątrz którego znajduje się menhir pochodzący sprzed ponad pięciu tysięcy lat. Jak to możliwe?

Carnac

Często menhiry były stawiane nie pojedynczo, lecz w całych formacjach. Jednym z największych skupisk menhirów jest Carnac w północnej Francji. Znajdziemy tam trzy duże skupiska menhirów (Ménec, Kermario i Kerlescan) ustawione w zbiegających się rzędach. Każda z tych grup ciągnie się na około kilometr długości i kilkaset metrów szerokości. Ich wiek szacuje się na 4,5 tysiąca lat przed naszą erą. Jedna z lokalnych legend głosi, że sam Merlin zamienił rzymski legion w kamień za pomocą czarów, dlatego kamienie stoją w tak równych rzędach i w tak wielkiej liczbie. Według innej wersji to papież Korneliusz spetryfikował ścigających go pogańskich wojowników. Rzeczywiste okoliczności powstania tych formacji pozostają jednak tajemnicą.

Ciekawe formacje menhirów możemy też znaleźć na terenach zamieszkałych wieki temu przez wikingów, czyli w Skandynawii. W późnej epoce brązu bardzo częstą praktyką towarzyszącą obrzędom pogrzebowym było otaczanie miejsca pochówku menhirami ustawionymi w kształt statku. Największą znaną formacją tego typu jest kamienny statek z Jelling (170 metrów długości), który jednak nie przetrwał w całości do dzisiejszych czasów.

Źródło: Kurier kamieniarski     
Autor: Jakub Zdańkowski   |   Data: wtorek, 20 grudnia 2016