Nad ziemią wznosi się kamień – część 1
… lub towarowa kolejka linowa Černý Důl – Kunčice nad Labem KVK. Nieco poetycki tytuł artykułu nie oznacza, że poniższe wersy odniosą się do kwestii nadmiernego rozkładu skał przy wykopaliskach podczas trwania prac strzałowych lub przedstawią obawę przed ewentualnością zaprzestania działania grawitacji ziemskiej.
Mowa będzie o urządzeniach technicznych, które były dość powszechnie stosowane w przeszłości do transportu materiałów sypkich, a które prawie całkowicie zniknęły w otchłani historii – towarowych kolejek linowych. Jeśli na chwilę pozostaniemy w przeszłości, na przykład w pierwszej połowie XX wieku, mieszkańcy Ostrawy patrząc w niebo mogliby doliczyć się nawet 10 towarowych kolejek linowych. Wapień był transportowany kolejką linową z kamieniołomów Solvayowych do punktu przeładunku kolei państwowych, a listę istniejących i zanikłych towarowych kolejek linowych można by jeszcze długo wymieniać. Pozostała tylko jedna, która nadal działa.
Budowa linii
Dla osób mieszkających między Vrchlabím a Trutnovem jest dość powszechnym widokiem towarowa kolejka linowa, która przecina krajobraz między Černým Dolem a Kunčicami nad Labem. Zupełnie odwrotnie jest z tymi, którzy po raz pierwszy jadą autem szosą w Dolním Lánovie lub drogą między Lánovem a Čistą, widok kolejki jadącej nad nimi jest z pewnością niezwykły i wielu z nich może zadać sobie pytanie, do czego służy taka infrastruktura linowa.
Towarowa kolejka linowa obsługiwana przez organizację Krkonošské vápenky Kunčice, a.s. (zwana dalej KVK) służy do transportu wapienia z kamieniołomu w Černym dole (rys. nr 1) do zakładu w Kunčicach i przy długości ok. 8.350,0 m jest jedną z najdłużej eksploatowanych kolei towarowych w Europie Środkowej (Rys. 2).
Historia powstania towarowej kolejki linowej
Na początku lat 50. pojawiła się potrzeba zwiększenia produkcji cementu, wapna i wyrobów wapiennych, a zakłady przetwórcze znajdowały się w pobliżu odpowiednich złóż wapienia. Możliwości produkcyjne zakładów oraz ich lokalizacja miały umożliwić dostawę wymienionych produktów w ramach ówczesnych województw. W tym czasie na terenie Pogórza Karkonoskiego kilka lokalnych zakładów zajmowało się produkcją wapna i wyrobów wapiennych. Jednym z nich był zakład w Czarnym Dole. Na podstawie badań geologicznych złoża wapienia Černý Důl uznano, że złoże eksploatowane od końca XVIII wieku nadaje się na zaopatrzenie zakładu przeróbczego, który miałby zdolności produkcyjne wapna, hydratu wapiennego i mielonego wapienia. Zakład produkcyjny został ostatecznie umieszczony w miejscowości Kunčice nad Labem, ze względu na możliwość połączenia bocznicą kolejową samego zakładu z głównym węzłem kolejowym w Kunčicach i tym samym zapewnienie wysyłki produktów w najbardziej powszechny w tamtym czasie sposób – koleją. Jednocześnie jako najbardziej odpowiednią opcję transportu wapienia z kamieniołomu Černý Důl do Kunčic wybrano transport towarowy kolejką linową.
Idealny projekt
Towarowa kolej linowa została zaprojektowana i zbudowana przez nieistniejącą już państwową firmę Transporta Chrudim w latach 1959-1963. Jej długość wynosi około 8350,0 m, stacja załadunkowa (rys. nr 3) znajduje się w pobliżu kamieniołomu Černý Důl, stacja rozładunkowa (rys. nr 4) bezpośrednio w zakładzie w Kunčicach nad Labem. Po drodze kolejka przecina drogę łączącą Vrchlabí z Trutnovem (patrz zdjęcie nr 5), drogę prowadzącą do miejscowości Dolní Lánov (patrz zdjęcie nr 6), linię kolejową między Trutnovem a Starą Paką, bocznicę kolejową firmy KVK oraz kilka polnych i leśnych dróg.
Źródło: Lomy a těžba
