FLEKOWANIE KAMIENIA

Kamieniarz to bardzo ważny współpracownik konserwatora zabytków. Swoje umiejętności związane z obróbką kamienia wykorzystuje przy prostych pracach renowacyjnych, ale także przy rekonstrukcjach złożonych detali architektonicznych.

Ważnym elementem pracy kamieniarza na istniejącej zabytkowej kamieniarce jest flekowanie kamienia, czyli uzupełniania w nim ubytków. Flekowanie jest stosowane w miejscach ubytków zbyt dużych na szpachlowanie, ale zbyt małych, by konieczna była rekonstrukcja całego detalu architektonicznego.

Pierwszym etapem jest dobór materiału. Idealną sytuacją jest, gdy do flekowania użyty zostanie materiał z tego samego złoża, z którego powstał naprawiany element. Nie jest to łatwe. Naprawa zwykle dotyczy obiektów, które powstały kilka wieków temu i przez ten czas wiele złóż zostało wyeksploatowanych, zamkniętych, lub zmieniło swoje przeznaczenie. Nie zawsze jest też możliwość dotarcia do informacji o pochodzeniu materiału użytego w czasie budowania obiektu. Zawsze jednak należy dobierać materiał najbardziej zbliżony do pierwotnego kolorem i strukturą oraz wielkością i kształtem ziarna.

Flekowanie zaczynamy od pomiarów ubytku i przygotowania materiału. Następnie wykonujemy wycięcie w elemencie architektonicznym, które ma za zadanie wyrównać krawędzie ubytku. Do tak wykonanego wycięcia dopasowuje się fleka, a następnie wkleja, gdy jego krawędzie najdokładniej przylegają do krawędzi ubytku. Do montażu wypełnienia można użyć kotew. Przyjmuje się, że flek powinien nieco wystawać z miejsca ubytku i końcowe doszlifowanie powinno odbyć się już po zamontowaniu. W ten sposób uzyskuje się również lepsze scalenie kolorystyczne z oryginalnym materiałem.

W niektórych technikach flekowania pozostawia się naturalny kolor łaty. Ma ona swoich przeciwników i zwolenników, budzi też różne komentarze natury estetycznej. Na szczęście dla kamieniarzy decyzję o zastosowanej technice podejmuje konserwator.

Flekowanie ma za zadanie odtworzenie uszkodzonych elementów, zabezpieczenie przed dalszą degradacją oraz poprawienie estetyki obiektu. Jest jednak jeden aspekt, nad którym należy się dokładniej zastanowić w czasie podejmowania prac renowacyjnych. To ślady historii takie jak: dziury po kulach, ślady po ostrzeniu szabli o piaskowiec czy małe otwory tzw. pokutniczek. Osobiście jestem zwolennikiem pozostawiania takich śladów – są elementem obiektu.

Źródło: Kurier kamieniarski

Autor: Dariusz Dembińska   |   Data: wtorek, 02 lipca 2019