Mořina świętowała 130-lecie

W połowie września firma LOMY MOŘINA, spol. s r.o. zorganizowała wielkie obchody 130-lecia swojego istnienia. Trzydniowy, bogaty program przyciągnął wielu gości.

Przegląd historii

W ciągu swojej stuletniej historii firma przeszła wiele zasadniczych zmian. Początkowo wydobycie odbywało się pod ziemią, a z biegiem lat rozwinęło się górnictwo odkrywkowe. Dawniej wapień z kamieniołomów w okolicach Mořiny był dostarczany do hut w Kladnie, do przemysłu spożywczego lub wykorzystywany do produkcji grubo- i drobnoziarnistych tynków.

Najwcześniejsza pisemna wzmianka o rozpoczęciu wydobycia wapienia w Mořinie pochodzi z 4 grudnia 1890 r., kiedy to Gottfried Bächer uzyskał koncesję na wydobycie przemysłowe, ale faktyczne wydobycie rozpoczęło się dopiero w 1891 r. i ten rok uznaje się za datę założenia kopalni. Siedem lat później, 3 kwietnia 1898 r., Gottfried Bächer sprzedał koncesję na wydobycie Praskiej Spółce Żelaznej i Stalowej (Pražská železářská společnost), która posiadała już hutę w Kladnie oraz kopalnie węgla i rudy żelaza. W 1900 r. firma połączyła kamieniołomy w Mořinie z linią kolejową Kladno-Nučice, która osiągnęła łączną długość 32,499 km. W ten sposób firma stała się jednym z największych przedsiębiorstw górniczych i hutniczych w okresie od końca monarchii habsburskiej do pierwszej republiki, aż do jej nacjonalizacji.

Nacjonalizacja i reorganizacja

Pražská železářská společnost została znacjonalizowana 28 października 1945 r., a w 1946 r. zmieniła nazwę na Středočeské uhelné a železnorudné doly n.p. (Środkowoczeskie Kopalnie Węgla i Rud Żelaza n.p.) z siedzibą w Kladnie. W 1950 r. utworzono nową spółkę – Železnorudné doly, n.p. Nučice, do której należały kamieniołomy Mořina. W tym czasie stopniowo zaprzestano wydobycia rudy żelaza w Nučicach, a w 1958 r. przedsiębiorstwo zostało przeniesione do spólki Rudné a nerudné doly n.p. Ejpovice. Od tego roku stopniowo zaprzestano podziemnego wydobycia wapienia w Mořinie i przeniesiono je na złoże Čeřinka koło Bubovic, które było już eksploatowane… W 1963 r. ściana nadkładowa zawaliła się we wschodniej części Velké Ameriki. Na szczęście nikt nie odniósł obrażeń. Zakończenie wydobycia na tym obszarze przewidziano na 31 grudnia 1964 r.

Jednak reorganizacja przedsiębiorstwa trwała nadal i od stycznia 1977 r. zakład został przeniesiony jako samodzielny zakład do państwowego przedsiębiorstwa Rudné doly Příbram. Główne prace w rejonie Mořiny przeniosły się z wydobycia i produkcji nasyconego wapienia na produkcję budowlaną i uzupełniającą (sztuczny bruk, drobno zmielony wapień i kruszywa budowlane).

Prywatyzacja

W 1993 r. spółka została sprywatyzowana w drodze przetargu publicznego i przejęta przez ČEZ a.s. Ten ostatni postanowił założyć nową spółkę handlową, LOMY MOŘINA, spol. s r.o., we współpracy z Pragocement, a.s. (która później, poprzez Českomoravský cement, a.s., stała się częścią międzynarodowej grupy Heidelberg Cement Group).

Spółka zarządza również ważnymi elementami krajobrazu, które w przeszłości powstały w wyniku wydobycia wapienia – kamieniołomami Malá i Velká Amerika oraz Trestanecký lom.

Program towarzyszący

Bogaty trzydniowy program przyciągnął wielu małych i dużych gości. Było zwiedzanie podziemi, wystawy wagonów towarowych, wagonów kolejowych SD – Kolejová doprava a.s. oraz zwiedzanie z przewodnikiem w wagonie motorowym serii 810. Program towarzyszący wzbogacili alpiniści, strażacy, ratownicy górniczy, występy zespołów muzycznych, ekspozycja zabytkowych wagonów oraz uroczysta prezentacja lokomotywy Sergej 781.592. Zwiedzający mogą skorzystać z przewozu wahadłowego Nučice – LOMY MOŘINA w wagonie motorowym serii 810 oraz z połączenia pociągiem w trasie Kladno – Smíchov – Mořina i z powrotem. Impreza okazała się wielkim sukcesem, a goście wrócili do domu pełni wrażeń i wiedzy na temat tego, czym jest górnictwo.

Źródło: Lomy a těžba